در زنبورداری مهر ماه باید مدتی که کندو باز می ماند خیلی کوتاه باشد.

در صورت شروع غارت باید اولا فوری بررسی را قطع و سر کندوها را گذاشت. ثانیا سوراخ پرواز همان کندو را برای ۳ روز تنگ کرد تا آنجا که بیش از ۲ الی ۳ زنبور نتواند از آن عبور کنند. بررسی با ترازو و یا قپان با وجود پر زحمت بودن ، خطرغارت را به کلی از بین می برد.  در اینجا هم تنها اولین بررسی بهتر است با باز کردن کندوها انجام گیرد و نتیجه از لحاظ کفایت و کمبود غذا در شناسنامه هر کندو و یا در یک دفترچه نوشته شود. از این تاریخ تا اوایل فروردین کندوها را هر دو هفته یکبار وزن کرده و باز در دفترچه کنار وزن های قبلی می نویسند تا بتوانند از مقایسه وزن ها با هم نتیجه بگیرند. یکی از سرمایه های بزرگ زنبور دار شان هایی است که وی باید همیشه به صورت ذخیره در اختیار داشته باشد. این قاب ها معمولا در انبار مخصوصی نگهداری می شوند.

همان طوری که نرکشی در ماه پیش اعلام پایان یافتن سال جمعیت ها بوده، شروع زنبورداری شهریور ماه نیز اعلام آغاز سال برای زنبورها در ایران است.

زنبوردار حتما باید در نظر گرفته و با زنبورهایش با تقویم خودشان کار کند نه با تقویم ما ، تقویم سالانه زنبورها با تقویم سالانه ما ۵ ماه تفاوت زمانی نشان می دهد. این وضع و این تفاوت برای زنبوردار فوق العاده مهم است. در این ماه معمولا شدت گرمای تابستانی می شکند. هوا رو به اعتدال می گذارد. با اینکه هنوز سرد نشده ولی دیگه از آن گرمای شدید تابستانی خبری نیست. شب ها در نقاط مرتفع کشور ما در اطراف شهرهایی مانند اردبیل، همدان، دماوند و اراک هم سرد می شود. زنبورها با حس کردن اوضاع کم کم خودشان را برای زمستان آماده می کنند. ملکه مرتب از تعداد تخم هایی که در ۲۴ ساعت می گذارد می کاهد. زنبوردار با ادامه تغذیه زمستانی سعی می کند که از شدت کاستن تخم ریزی تا آنجا که ممکن باشد جلوگیری کند. چون زنبورهایی که از این به بعد متولد می شوند پاییز و زمستان و حدود یک ماه از بهار را در جمعیت می گذرانند. جمعیت در اواخر زمستان و فروردین ماه هر چه قوی تر باشد موفق تر بوده و عسل زیادتری به کندو می آورد. جلوگیری از کم شدن تعداد تخم هایی که ملکه روزانه در این ماه می گذارد به کمک تغذیه زمستانی برای رسیدن به همین هدف نیز هست. البته هدف اصلی تامین ذخیره زمستانی جمعیت ها می باشد.

تحولات مهم زنبورداری در طول سالیان گذشته اتفاق افتاده که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.

در سال ۱۵۸۶ میلادی ، لوئیس مندز دی تور ( luis mends detur ) اسپانیایی کشف کرد که ملکه زنبور عسل ماده می باشد و تخم ها توسط ملکه گذارده می شود و ملکه مادر تمام زنبورهای درون کندو است.

در سال ۱۶۰۹ ، باتلر ( buttler ) محقق انگلیسی در کتابش به نام femine monarchie زنبورهای نر در کندو را مشخص کرد.

در سال ۱۶۳۷ رمنانت ( remnant ) بیان نمود که همه زنبورهای کارگر درون کندو ماده هستند.

در سال ۱۷۷۴ ، موربوست موضوع جفت گیری ملکه با زنبورهای نر را مشخص نمود، روبز در سال ۱۷۵۰ به تشریح تولید موم پرداخت و در سال ۱۷۷۱ میلادی ، جانشاه گرده افشانی گل ها توسط زنبور عسل را مشخص نمود.

تاریخچه زنبورداری در جهان را می توان به اولین نشانه به دست آمده از زنبور عسل نسبت داد، این نشانه، فسیلی است که از لای صمغ های منطقه بالتیک به دست آمده است.

این فسیل حدود ۴۰ میلیون سال قدمت دارد. در حال حاضر از یک فسیل زنبور عسل در موزه تاریخ طبیعی نیویورک نگهداری می شود که قدمت آن حدود ۲۰ میلیون سال تخمین زده شده است.
این اسناد نشان می دهد که قدمت زندگی زنبور عسل بر روی کره زمین به مراتب بیشتر از قدمت زندگی انسان و بسیاری از گونه های جانوری یا گیاهی موجود یا منقرض شده است. این قدمت نسبتا استثنای زندگی زنبور عسل در مقایسه با بسیاری از گونه های دیگر، نشان می دهد که این ه از بدو پیدایش تاکنون قادر بوده است که تمام شرایط محیطی و دگرگونی های زمین شناختی را تحمل کند و زندگی خود را تداوم ببخشد ، این در حالی است که بسیاری از گونه هایی که بعد از زنبور عسل روی کره زمین پدید آمده اند، پس از مدتی منقرض شده و اکنون هیچ اثری جز تعدادی فسیل از آن ها باقی نمانده است.

تاریخچه زنبورداری در ایران را از نظر زمانی نمی توان به طور دقیق مشخص کرد. اما در این مقاله به نشانه هایی از تاریخچه زبنورداری در ایران می پردازیم.

متاسفانه به دلیل ناتوانی بسیاری که در کشور ما درباره ثبت وقایع مهم تاریخی وجود داشته، در زمینه زنبورداری هیچ سند و مدرک معتبر و ارزشمندی که نشانگر تاریخچه زنبورداری در ایران و یا حتی تاریخ شروع زنبورداری جدید در ایران باشد وجود ندارد.
اما به طور قطع و یقین زنبورداری در ایران نیز دارای پیشینه تاریخی می باشد. به این دلیل که مردم کشوری مانند ایران با این همه فرهنگ دیرینه و درخشان قطعا از وجود زنبور عسل اطلاع کافی داشته و از فواید آن بهره برداری کرده اند.

در زنبورداری تیر ماه مهاجرت زنبور ها بسیار مهم و حائز اهمیت است چرا که با پایان یافتن تیرماه سال زنبور ها به پایان میرسد .

در بسیاری از کشورهای سرسبز جهان که از باران کافی برخوردارند در ماه های خرداد و تیر حتی اغلب مرداد بیشترین مقدار عسل سالیانه از هر کندو برداشت می شود. کشور ما با وسعتی بیش از یک و نیم میلیون کندوی زنبور عسل در حال حاضر که بطور متوسط یک کندو در هر کیلومتر مربع و یا هر ۱۰۰ هکتار می شود می بایست معمولا بهشتی برای زنبورداری باشد.

برای شروع از مهمترین شرایط شغل زنبورداری این است که توانایی جسمی و مالی،در ابتدا این کار را دارا می باشید یا نه.

به نظر بنده شغل زنبورداری باید یا شغل اول باشد یا شغل دوم در صورتی که شغل اول سبک و با وقت فراغت زیاد باشد
به عنوان مثال : معلمان و بعضی از کارمندان .

اگر بخواهیم به طور خلاصه شغل زنبورداری را معرفی کنیم ،باید بگوییم زنبورداری به ۳ فصل بهار ، تابستان و زمستان تقسیم می شود .

برگه آزمایش عسل چیست ؟

ارائه برگه آزمایش عسل به همراه محصول ممکن است مربوط به همان عسل طبیعی نباشد و به خریداران عسل طبیعی و مصرف کنندگان عسل توصیه می کنیم      حداقل یکبار محصول خریداری شده را در آزمایشگاه معتبر آنالیز کنند.

نکاتی مهم در مورد برگه آزمایش عسل اصل و آزمایش عسل طبیعی در آزمایشگاه… آیا برای شما آزمایش ساکارز عسل ملاک انتخاب و خرید عسل مرغوب است؟

در اینکه بسیاری از همکاران ما کاملا سالم، حرفه‌ای و اخلاق‌مدارانه کار می‌کنند هیچ شکی نیست و برای همه آنها افزایش رونق کسب و کار را آرزو می‌کنیم،

اما اینکه هر محصولی با برگه آزمایش بدون اشکال است حرف صحیحی نیست.

ارائه برگه آزمایش عسل طبیعی به همراه محصول ممکن است مربوط به همان سفارش نباشد و به خریداران توصیه می‌کنیم حداقل یک‌بار محصول خریداری شده را برای تایید سلامت آن به یک آزمایشگاه معتبر مواد غذایی که زیر نظر معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی باشد، ارائه دهند. دلیل تاکید بر آزمایشگاه معتبر این است که، بسیاری از آزمایشگاه های ما ناسالم هستند.

زنبورداری خرداد ماه یکی از ماه های حساس برای زنبوردار است چرا که با کنترل نکردن مناسب زنبور ها در این ماه ممکن است جمعیتشان زیاد و محصول عسل کمتری را دریافت کند.

زنبورداری خرداد ماه زمان دادن بچه های طبیعی در مناطق نسبتا سرد کشور ماست و هنوز عطش جمعیت ها برای تولید مثل و بچه دادنشان کاملا رفع نشده است. در نقاط گرم و حتی معتدل برحسب اتفاق ممکن است در این ماه بچه بدهند مگرآنکه جمعیت ها فروردین و اردیبهشت پر باران و یا سردی را گذرانده و تا کنون به دلیل سرمای غیر طبیعی هوا و یا باران های طویل المدت موفق به بچه دادن نشده باشند. در این حال اگر زنبوردار به کمکشان نرسیده و از آنها بچه های مصنوعی نگیرد به محض مساعد شدن هوا جمعیت منفجر می شود و در مدت کوتاهی آنقدر بچه می دهند که زنبوردار را خسته می کنند. سالهائی که با فروردین ماه سرد و پر باران شروع شده باشد معمولا سال های پر بچه و نسبتا کم عسلند. هرگاه اردیبهشت ماه هم سرما ادامه داشته باشد باز تعداد بچه ها بیشتر و مقدار عسل کمتر خواهد بود . کمبود عسل را با چند مهاجرت برنامه ریزی شده تا اندازه ای می توان جبران کرد . ازدیاد جمعیت ها به تعداد محدود برای جبران و جانشین کردن جمعیت های تلف شده در جریان پاییز و زمستان گذشته لازم است. تنها از ازیاد بی رویه و برنامه ریزی نشده باید جلوگیری کرد تا سطح محصول عسل سالیانه زنبورستان در زنبورداری خردادماه  پایین نیاید.

زنبورداری دی ماه هم مثل ماه آذر کم کارترین ماه سال برای زنبوردار است.

در زنبورداری دی ماه نباید دست به ترکیب کندوها و جمعیت ها زد. فقط برای بازدید و بررسی وضع آنها از راه سوراخ پرواز می توان به کندوها نزدیک و آنهایی که ناراحتی نشان می دهند و یا مشکوک به نظر می رساند شماره هایشان را یادداشت نموده ولی تا مساعد شدن موقتی هوا کاری به کارشان نداشت. دی و بهمن سردترین ماه های سالند. اسفند ماه در بعضی از سال ها و یا در برخی از نقاط سرد است. به هیچ وجه نباید آرامش جمعیت های سالم در داخل کندو که از آرامش کامل زمستانی برخوردارند را برهم زد.
میلیون ها سال است زنبور عسل روی زمین فعالیت می کند. زمانی که از انسان نه خبری بود و نه اثری ، تمام این مدت را بدون دخالت و کمک انسان زمستان های سرد را داخل سوراخ های درختان در جنگل ها و حفره های سنگ ها گذرانده است. برای اینکه از هوای سرد زمستانی آسیبی نبیند در داخل سوراخ ها و حفره ها به همدیگر سخت چسبیده گلوله و یا خوشه ای را تشکیل دادند که داخل آن گرمای مورد نیاز زمستانیشان را تولید و تامین می کردند بطوری که عوامل خارجی نتوانند آنها را از بین ببرند. به زبان دیگر با سختی ها و ناراحتی های طبیعت توانستند بدون دخالت انسان کنار آمده و از زمستان های سرد و حتی یخبندان در تمام میلیون ها سال گذشته جان سالم بدر برند. بررسیاین موضوعمی دهد که در زمستان بهتر است کاری بکار زنبورها نداشته و آنها را به حال خودشان گذاشت. این درس را انسان از طرز طبیعی زمستانگذرانی زنبورها در حالت وحشی یاد گرفته و همان طور هم باید با وی رفتار کند. کنترل هفتگی سوراخ های پرواز را باید بدون دست زدن به کندوها انجام داد و هنگام بررسی وضع داخلی آنها در هوای گرم و آفتابی تا آنجا که ممکن باشد از ایجاد سر و صدا و یا رفتار خشن با زنبورها جلوگیری کند.

زنبورداری آذر ماه زمان آسایش زنبورها است . زمانیست  که نه زنبورها با طبیعت کاری دارند و نه طبیعت با زنبورها.

 در زنبورداری آذر ماه پرواز به خارج از کندو تنها در روزهای گرم و آفتابی برای دفع مدفوع انجام می گیرد که مدتش هم همیشه کوتاه است. تنها کاری که زنبورها در این ماه برای انجامش کندویشان را ترک می کنند. زنبوردار در چنین روزهایی باید از آویختن پارچه های سفید روی سیم یا طناب به منظور خشک کردنشان پس از شستن آنها خود داری کند و این وضع را به همسایه های نزدیکش نیز اطلاع دهد تا آنها هم این اشتباه را نکنند. زیرا زنبورها پارچه های سفید را برای دفع مدفوع ترجیح می دهند و مدفوعشان را رویشان خالی و پارچه را پر از لکه می کنند. متاسفانه این لکه ها به آسانی پاک نمی شوند و از بین بردنشان کار سختی است.

در زنبورداری آبان ماه هوا در ایران مرکزی بتدرج سرد می شود به طوریکه در اغلب نقاط زنبورها از نیمه دوم این ماه کم کم به خوشه زمستانی می روند.

فقط بعضی از روزها که هوا آفتابی و کمی گرم تر شده باشد از موقعیت استفاده کرده خوشه زمستانی و کندوهایشان را ترک می کنند و پرواز کوتاه مدتی برای دفع مدفوعشان انجام می دهند. در شمال ایران هنوز هوا آنقدر سرد نشده که زنبورها را به خوشه زمستانی بفرستد. کمی دیرتر یعنی در آذر ماه ممکن است برای مدت کوتاهی به خوشه بروند . اغلب سال ها اصلا به خوشه نمی روند چون هوای زمستانی منطقه ملایم است.
فقط روزهایی که برف روی زمین نشست خوشه زمستانی به مدتی کوتاه تشکیل می گردد ولی به محض آفتابی شدن هوا حتی در حالی که برف نسبتا زیادی هم روی زمین نشسته خوشه باز شده و زنبورها به خارج از کندو می روند و پروازمی کنند. تخم ریزی ملکه هم بعضی از سال ها در شمال قطع نمی گردد و ملکه در زمستان با نسبت خیلی کمتر از بهار و تابستان به تخم ریزیش ادامه می دهد. در روزهای برفی به مدت کوتاه تخم ریزی قطع شده ولی به محض خوب شدن هوا از سرگرفته می شود. این نکته خیلی مهم باید همیشه یاد زنبوردارها باشد که هر وقت زنبورها کنار آب برای آوردن آن به کندو دیده شدند معنایش اینست که هنوز در جمعیت تخم و لارو وجود دارد. در استان های جنوبی کشور ما که در کنار خلیج فارس و دریای عمان قرار دارند هوا هرگز آنقدر سرد نمی شود که زنبورها به خوشه زمستانی بروند.در این استان ها زنبور عسل  تقریبا وجود ندارد. مدتی است رسم شده که زنبوردار های سایر استان های کشور در زمستان جمعیت هایشان را برای تقویت زمستانی به آنجا حمل می نمایند. ولی نوعی زنبور محلی در بعضی از نقاط آن به صورت وحشی به نام APISFLOREA زندگی می کنند و اهالی از آنها با همان حالت وحشی بهره برداری می نمایند. این نوع از زنبورها در سبزوار و چابهار دیده شده است. از اواخر آبان ماه زنبوردار دیگر کاری با زنبورها و جمعیت آن ندارد.

اولین تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی که به ذهن انسان می رسد، وجود موهایی بر روی بدن زنبور عسل است،در صورتی که زنبور وحشی بر روی بدن خود هیچ مو و کرکی ندارد.

تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی در نیش زدن :

به دلیل نیش‌های دردناکی که زنبورعسل و وحشی دارند ، اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند.تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی در نیش زدن در این است که زنبورعسل وقتی تحریک شود، نیش می‌زند اما زنبور وحشی به صورت طبیعی به نیش زدن گرایش دارند. از دیگرتفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی این است که زنبور وحشی می‌توانند چند بار نیش بزند در حالی که زنبورعسل بعد از یک بار نیش زدن می‌میرد.

تشخیص این دو نوع زنبور نیز از دو جهت اهمیت دارد:

• نحوه درمان افراد آسیب‌دیده
• نحوه کنترل یا دفع آفات

تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی در شکل ظاهری :

تفاوت‌های فیزیکی تا حدودی شناسایی آنها را راحت‌تر می‌کند. به‌عنوان مثال زنبورهای عسل حدود ۱۰ تا ۲۰ میلیمتر طول دارند، رنگ بدن برخی کاملا سیاه و برخی دیگر قهوه‌ای مایل به نارنجی با خط‌های زرد است. یکی از ویژگی‌های ظاهری مهم زنبورعسل این است که روی بدن آنها مو دیده می‌شود اما بدن زنبور وحشی نرم و صاف و پوست آنها اغلب شفاف‌ است. بخش میانی تنه زنبور وحشی نیز نسبت به زنبورعسل باریک‌تر است. آنها مشخصا چهار بال دارند و براحتی می‌توان رنگ‌ شفاف پوست آنها را با الگوهای مختلف زرد و سیاه تشخیص داد.

تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی در نوع  زیست و زیستگاه  :

تفاوت زنبورعسل و زنبور وحشی در نوع  زیست و زیستگاه بسیار زیاد است. فرضا کلونی زنبورعسل گاه تا مرز ۷۵ هزار زنبور می‌رسد در حالی که کلونی زنبور وحشی بندرت به مرز ۱۰ هزار زنبور می‌رسد. در زنبور  وحشی، ملکه آشیانه را برای کلونی خود می‌سازد، در حالی که در کلونی زنبورعسل این وظیفه را زنبورهای کارگر به عهده دارند. زنبور وحشی به خواب زمستانی می‌رود و پاییز سال بعد لانه جدید بنا می‌کند، در حالی که زنبورعسل این‌گونه نیست.

تامین و تولید ملکه‌ی خوب مستم داشتن اطلاعات وتجربه کافی ازاصول پرورش ملکه زنبورعسل می‌باشد.

داشتن کلنی‌های باکیفیت خوب یکی از رموزموفقیت زنبورداران است. کیفیت کلنی زنبورعسل اساسا به خصوصیات فیزیکی و ژنتیکی ملکه آن بستگی دارد. برای بهره‌برداری هرچه بیشتر از کلنی‌های زنبورعسل باید همیشه ملکه آنها جوان، بارور وبا خصوصیات فیزیکی و ژنتیکی  بسیار خوب باشد.

کلنی که قصد تامین و پرورش ملکه زنبورعسل از آن را داریم باید شرایط زیر را داشته باشد:

• تولید محصولات کلنی بالا باشد.
• کلنی باید آرام بوده و کمتر نیش بزند .
• دربهار رشدکلنی سریع باشد.
• با ذخیره کم زمستان را سپری کند و زمستان گذرانی خوبی داشته باشد.
• تخم ریزی منظم و درصد خویشاوندی پایین، قدرت تخم ریزی ملکه بالا باشد.
• دربرابر آفات و بیماریها مقاوم باشد
• عدم تمایل به بچه دهی
• شان سازی کلنی بالا باشد.
• تمایل به غارتگری نداشته باشد. نکته: رعایت تمامی اصول بالا مستم بررسی ومطالعه دقیق کلنی ها ی شاهد به مدت طولانی میباشدکه این کارعمدتا توسط کارشناسان ومتخصصین امرصورت می گیرد. زنبورداری که قصد تولید ملکه به تعداد کم  دارد تنها رعایت اصول یک و دو کافی است. 

کارهای زنبورداری اسفند ماه

این مقاله آخرین مقاله از سری مقاله های ماهانه رویال می‌باشد یعنی زنبورداری اسفند ماه.
در اسفند ماه هم مهمترین وظیفه زنبور دار گرم نگهداشتن و گرم بسته بندی نمودن کندوها در محل خودشان است. این کار تا اواخر فروردین ماه و با هر شیوه ممکن باید انجام گیرد. ملکه بعد از یک استراحت زمستانی تخمگذاری را از سرگرفته است. به همان نسبت که طبیعت شکوفه و گرده گل در اختیار زنبورها قرار می دهد ملکه نیز به همان نسبت روزانه تخم می گذارد. همچنین به همان نسبتی که روزها درازتر می شوند ملکه نیز بیشتر تخمگذاری می کند.
برای اولین تخم ها و لاروها گرده های جمع و ذخیره شده اواخر پاییز در داخل شان ها و همچنین مواد ذخیره شده در زیر پوست زنبورهای زمستانی که شامل مواد پروتئینی و چربی ها است کفایت می کند ولی پس از تمام شدنشان باید از گرده های گل شکوفه ها کمک گرفت.
اولین گرده ها پس از سرمای زمستانی را معمولا درختان فندق و بیدمشک می دهند. گرده های فندق از کیفیت خوبی برخوردار نیستند با وجود بر این در اسفند ماه کمک بزرگی برای جمعیت ها می باشند. بر عکس گرده های بیدمشک یکی از بهترین انواع گرده ها است که وجود دارد و در پرورش و رشد سالیانه جمعیت ها اثر فوق العاده خوبی می گذارد.

طبقه بندی کندو زنبورعسل

اصولا طبقه بندی کندو زنبور عسل به پنج منظور صورت می گیرد :

• جهت افزایش جمعیت کندو
• جهت ذخیره عسل و عسل گیری
• جهت تقسیم کندو
• جهت ادغام کندوها
• کندوهای دو ملکه ای

مزایای طبقه بندی کندو زنبور عسل

• فعالیت ملکه محدود نمی شود.
• بافت کندو تغیر یافته و شانهای کهنه و قدیمی که سیاه شده اند با انتقال به طبقات بالا و ذخیره عسل از رده خارج می شود.
• باعث افزایش جمعیت کندو می شود.
• عامل بازدارنده در فرایند بچه دهی
• ادغام کندوها با استفاده از طبق راحت تر است.
• بهره وری وعملکرد کندو بالا می رود.
• طبقه بندی کندو لازمه تکثیر و تقسیم است.
• کمک به تهویه ی داخل کندو
• درسیستم دو ملکه ای کندوها ااما نیازمند طبقه می باشد.
• درپرورش ملکه ازکندوهای مطبق بعنوان جمعیت پرستاروحتی بعنوان انکوباتوراز طبقه ی بالا استفاده می کنند.

اصلاح نژاد زنبور عسل و ملکه و آزمایشهای زنبور عسل

شیوع سریع جرب های Varroa در بین کلونی های زنبور عسل و آسیب های وارد شده از این انگل به صنعت زنبور عسل ، باعث شد تا در بین دانشمندان و محققین اصلاح نژاد ، رقابتی برای ایجاد مقاومت برای زنبور عسل (در مقابل این انگل) ایجاد شود . این کنه باعث نابودی میلیون ها کلونی و زنبورهای عسل شد که در نتیجه آن در گرده افشانی گلها و باغ ها اختلالاتی به وجود آمد . متاسفانه با توجه به روند حمل و نقل که امروزه بسیار سریع انجام می شود ، زنبورهای اروپایی به طور ناگهانی در معرض این عامل مهلک قرار گرفتند . چرا که این جرب در واقع انگل زنبورهای آسیایی است و زنبورهای اروپایی ، قدرت مقاومت بسیار کمی در برابر آن داشتند . دانشمندان با بررسی دقیق و انجام آزمایشات متوجه شدند که در زنبور های آسیایی جندین سیستم دفاعی وجود دارد که به طور موفقیت آمیزی در مقابل این عامل (جرب Varroa) عمل می کند ، اما این مکانیزم ها در زنبور های اروپایی ، عملکردی بسیار ضعیف تر دارند . این مکانیزم ها عبارتند از :

رفتار بهداشتی :
که عبارتست از توانایی شناسایی و دفع لارو هایی که توسط کک ها آلوده شده اند .

رفتار پاکسازی (Grooming Behaviour) :
عبارتست از دفع کردن و آسیب رساندن به کک ها توسط زنبور آلوده و یا زنبور های دیگر .

کاهش دوره رشد لارو ها :
که باعث کاهش زمان موثر برای تاثیر گذاری و تکثیر انگل در بدن لارو می شود .

 نکته جالب درباره زنبور

۱- اگر گرده افشانی توسط زنبور انجام شود، بیشتر گلها بارور می شوند.

۲ – علت اصلی رطوبت داخل کندو در زمستان، مصرف عسل است.

۳ – مصرف یک کیلو گرم عسل ،یک لیتر آب تولید می کند .

۴ – بعد از عسل ، موم مهم ترین فرآورده ی زنبور عسل به شمار می آید .

۵ – مهم ترین غذایی که زنبور برای رشد به آن نیاز دارد گرده است .

۶ – قطر دانه های گرده حدود ۵/۲ تا ۳۵۰ میکرون است .

۷ – مقدار مصرف گرده ی یک کلونی در سال ، حدود ۲۵ تا ۳۵ کیلوگرم است .

۸ – به طورمعمول زنبورهایی که به جمع آوری گرده مشغول هستند گاهی شهد نیز جمع آوری می کنند ؛ ولی عکس این حالت دیده نمی شود .

۹- ذخیره کردن گرده ی گل فقط درحجره های کارگر صورت می گیرد؛ ولی در مورد عسل این طور نیست .

۱۰- در سبد گرده ممکن است چند نوع گرده مشاهده شود؛ ولی در عسل دان فقط یک نوع عسل است .

۱۱- گران ترین عسل جهان عسلی است که در سواحل دریای سیاه ترکیه تولید می شود و هر کیلو حدود ۲۵۰ دلار به فروش می رسد .

۱۲- له ی رویال موجود در حجره های کارگر مرغوبیت کمتری نسبت به له ی رویال حجره های ملکه دارد .

۱۳- عسل تنها ماده غذایی است که در ارزیابی کیفی و استانداردهای آن ، آزمایش می وجود ندارد .

۱۴ – قاره ی آفریقا رکورد دار تولید موم در جهان است .

۱۵- کانـادا بـا تولید میانگین ۵۵ کیلو عسـل به ازای هـر کنـدو در سـال ، در این زمینه رکورد داراست .

۱۶- میانگین تولید عسل به ازای هر کندو در ایران ۱۰ کیلو است و در جهان ۸ کیلو می باشد .

۱۷- ایران از نظر تولید عسل در مقام یازدهم و از نظر تعداد کندو در مقام نهم جهانی قرار دارد .

نکاتی درباره ملکه زنبور عسل

ملکه زنبور عسل را چقدر میشناسید؟ آیا حرف هایی که درباره طول عمر، تغذیه و حاکمیت زنبور ملکه در بین عموم گفته می شود، حقیقت دارد؟ برخی می‌گویند که ملکه زنبور عسل مهم‌ترین عضو کندو است. واقعیت این است که درست همانند شرکت‌های تجاری محل کار ما، در کندو نیز هیچکس از جمله ملکه، غیرقابل تعویض نیست.

چند ملکه زنبور عسل در هر کندو وجود دارند؟
به استثنای دوره‌های کوتاه در زمان آمادگی یا به تعویق انداختن حرکت گله‌ای اعضای کلونی (عمل جایگزینی یک ملکه ضعیف)، در هر کلونی تنها یک ملکه زنبور عسل وجود دارد. زمانی که یک ملکه جدید به دنیا می‌آید، محل زنبورهای ملکه جدید دیگر را تعیین نموده و آن‌ها را به نوبت از کندو بیرون می‌کند. در صورتی که به هر طریقی، دو ملکه جدید در یک کندو بطور همزمان ظاهر شوند، تا زمان مرگ یکی از آن‌ها، با یکدیگر مبارزه می‌کنند.

ظاهر زنبور ملکه زنبور عسل چگونه است؟

تشخیص یک ملکه از سایر اعضای کلونی کار ساده‌ای است، زیرا بدن او در حالت طبیعی بسیار بزرگ‌تر از زنبورهای کارگر و زنبورهای نر درون کندو است، بخصوص در طی دوره تخمگذاری، زمانیکه شکم او بسیار بزرگ می‌شود. سینه و سر ملکه تقریباً همانند زنبورهای دیگر است، سینه کمی بزرگ‌تر از زنبورهای کارگر و سر کمی کوچک‌تر است.

بال‌های او تنها دو سوم شکم را می‌پوشانند، در حالی که بال‌های زنبورهای نر و کارگر زمانی که جمع شده باشند، تقریباً به نوک شکم آن‌ها می‌رسند. زنبور ملکه دارای سبد گرده گل نیست و غده موم او نیز کار نمی‌کند. این زنبور دارای نیش منحنی شکل و درازتر از نیش زنبور کارگر است، اما دندانه‌های کمتر و کوتاه‌تری دارد. از آنجایی که زنبور ملکه کندو را ترک نمی‌کند، مگر در مواقع پرواز با هدف جفت‌گیری، بنابراین مردم را نیش نمی‌زند. این زنبور معمولاً از نیش خود برای محافظت از کلونی در برابر دشمنان استفاده می‌کند.

مرحله رشد ملکه زنبورها چگونه است؟

زمانی که زنبورها یک ملکه جدید پرورش می‌دهند، ابتدا یک سلول ویژه فنجانی شکل را آماده می‌کنند، که دهانه آن به سمت پایین است. آن‌ها ملکه قبلی را وادار می‌کنند تا درون این سلول‌ها تخمگذاری کند و زنبورهای پرستار اطمینان حاصل می‌کنند که مقدار زیادی ژل رویال، حتی به مقدار اضافی، دارند. ژل رویال، تا زمان پوشاندن سلول‌ها، برای تغذیه لارو ملکه بکار برده می‌شود. این سلول‌ها شبیه به بلوط‌های بزرگ و کشیده هستند. زنبورهای ملکه تنها تا ۵/۵ روز بصورت لارو باقی خواهند ماند.

یک زنبور ملکه در صورتی که به اندازه کافی قوی و مورد قبول زنبورهای کارگر باشد، به محض بیرون آمدن ملکه‌ های جدید دیگر، برای شکست دادن آن‌ها مبارزه کرده و همه آن‌ها را از بین خواهد برد. سپس به مدت حدود یک هفته در کندو خواهد ماند تا بال‌هایش تقویت شوند و سپس برای جفت‌گیری با زنبورهای نر در حالت پرواز، از کندو خارج خواهد شد. در زمان فعالیت کامل تخمگذاری در بهار و تابستان، وزن ملکه ۲۵۰ تا ۲۸۰ میلی‌گرم خواهد بود.

عسل تقلبی یا عسل مصنوعی چیست؟

یک ملکه می‌تواند تا ۸ سال زنده بماند، اما تنها در یک یا دو سال اول کارآمد خواهد بود، و پس از آن باید با ملکه دیگری جایگزین شود. زنبور ملکه در ماه ژوئن می‌تواند در عرض ۲۴ ساعت، حتی تا ۳۰۰۰ تخم بگذارد. در این دوره پرتنش، ملکه با دقت تیمار شده و توسط زنبورهایی که در خدمت او هستند، تغذیه می‌شود.

در زمستان، برخی کندوها به دلیل کمبود غذا از بین می‌روند، با این حال ملکه آخرین عضوی از کندو است که می‌میرد و توسط ملازمان خود، تا آخرین قطره‌های عسل موجود تغذیه می‌شود.

پرواز زنبور ملکه زنبور عسل با هدف جفت‌گیری

ملکه تنها یک پرواز جفت‌گیری انجام می‌دهد. یک ملکه به منظور جلوگیری از جفت‌گیری درون نژاد خود، مسافت قابل توجهی را از کندوی خود دور می‌شود تا در یک مکان اجتماع زنبورهای نر که هزاران زنبور نر منتظر او هستند، جفت‌گیری انجام دهد.

اطلاعاتی درباره صنعت زنبورداری ایران و جهان

بیش از یک و نیم میلیون تن عسل از حدود ۸۱ میلیون کلونی ( کندو ) در جهان به دست می‌آید. ایران یکی از ۱۰ کشور فعال در زمینه زنبورداری، به لحاظ تعداد کلونی زنبور عسل و تولید عسل مرغوب، در جهان است.

زنبورهای عسل یکی از مفیدترین، مولدترین و شگفت انگیزترین مخلوقات خداوند هستند. این ات کوچک از عوامل تنوع زیستی در جهان به شمار می‌روند. برخی معتقدند بدون زنبور عسل، حیات هستی به خطر می‌افتد و زندگی در کره زمین بسیار دشوار خواهد شد. به دلیل آنکه زنبورهای عسل نقش بسیار مهمی در عمل گرده افشانی دارند. عمل گرده افشانی در گیاهان و درختان به روش های مختلفی انجام می شود. گرده افشانی به وسیله ات و مخصوصا زنبورعسل، مهمترین روش لقاح گیاهان است. به عنوان مثال۹۰ درصد بارورسازی درختان میوه همچون سیب و گیلاس توسط زنبورعسل انجام صورت می شود، درحالی که در مورد درخت بادام عمل، گرده افشانی فقط توسط زنبورعسل انجام می‌شود.

اهمیت گرده افشانی

ارزش اقتصادی گرده افشانی زنبور عسل، بسیار بیشتر از عسل و موم تولید شده توسط این ه است. به همین دلیل در برخی کشورها به صاحبان کندوهای عسل، برای استقرار کندوهایشان در باغ‌ها و مزارع مبالغ بالایی پرداخت می‌شود. پروفسور فیلیپ مک کیب (Philip McCabe) رئیس فدراسیون جهانی انجمن‌های زنبورداران”اپی‌موندیا” (Apimondia ) ( International Federation of Beekeepers Associations ) معتقد است: «حذف زنبور عسل از چرخه تولید به منزله هشدار زیست محیطی است و برای تنوع زیستی و بقای بشریت، زنبورها لازم هستند.»

در جهان بیش از ۲۰ هزار گونه زنبور وجود دارد و زنبور عسل گونه ای از آنهاست که زندگی اجتماعی دارد. زنبورهای عسل با گردآوری شیره و شهد گلها و گیاهان در محل زندگی خود به نام کندو، عسل تولید می کنند که غذایی کامل و دارویی مناسب برای درمان بیماری است. رنگ عسل بر حسب این که زنبور بر چه گلی نشسته و از آن بهره گرفته، متفاوت است. عسل، گاه شفاف و گاه تیره است. رنگ عسل می تواند با توجه به سرچشمه اصلی شهد، از سفید روشن (عسل اقاقیا) تا سبز تیره متمایل به سیاه (عسل صنوبر و زبان گنجشک) تغییر کند و طیفی از رنگ‌ها را دربرگیرد. چنانکه عسل افرا لیمویی رنگ، عسل میوه ها زرد متمایل به قهوه‌ای و عسل آویشن به رنگ عقیق قرمز است. گفته می‌شود عسل‌های تیره رنگ، از نظر املاح معدنی اغلب غنی‌تر از عسل‌های روشن است.
رنگ عسل می تواند با توجه به سرچشمه اصلی شهد، از سفید روشن تا سبز تیره متمایل به سیاه تغییر کند

ارزش غذایی عسل

ارزش غذایی عسل بسیار بالا و یک غذای کامل است. کیفیت بالای عسل را می توان به دلیل گزینش گیاهان از سوی این ه کوچک دانست. زنبورهای عسل به شکل غریزی، گل های مفید را از غیرمفید تشخیص می‌دهند. آنها بر هر گلی نمی‌نشینند و به کمک قدرت تشخیص و بویایی خود، شکوفه بهترین گل‌ها و گیاهان را برای استفاده بر می‌گزینند. عسل علاوه بر داشتن نقش غذایی موثر و کمک به رفع کمبودهای غذایی می تواند به عنوان دارو و مکمل آن در بهبود بیماری‌ها مورد استفاده قرار گیرد. عسل حاوی مواد معدنی همچون فسفر، کلسیم، آهن، پتاسیم، ید، منیزیم، سرب، مس، سولفور، نیکل، روی و سدیم است که میزان آن‌ها در انواع مختلف عسل متفاوت است. یک کیلوگرم عسل بیش از ۳ هزار کالری انرژی دارد. عسل دارای انواع آنزیم‌ها، پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی همچون اسید فرمیک و رایحه‌های معطر است. اسید فرمیک، یک ضدعفونی کننده طبیعی است که مانع فاسد شدن عسل می‌شود و ضد روماتیسم است. از عسل می‌توان به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده زخم‌ها به ویژه زخم‌های دهان و گلو استفاده کرد.

نکات اولیه برای شروع زنبورداری

کسی که تصمیم به شروع زنبورداری دارد بهتر است از زمستان خود را آماده این کار نماید. در زمستان به علت سردی هوا زنبور ها قادر به ترک کندو هایشان نیستند. در نتیجه آغازگر و یا حتی زنبور دار کهنه کار بیکار بوده و وقت کافی در اختیار دارد تا با خواندن کتاب های زنبورداری، از طرز زندگی زنبور عسل و نیاز هایش کم و بیش آگاه گشته و نخست به تئوری کار کردن با آنها آشنا گردد. تا در اواخر زمستان و اوایل بهار که هوا به تدریج ملایم‌تر می گردد ، زنبور ها به جستجوی شهد و به ویژه گرده گل از کندو هایشان بیرون می‌آیند . از این زمان کارهای عملی برایش شروع می شود . شناسایی طرز زندگی زنبور عسل و احتیاجاتش ، مراحل مختلفی را که وی هنگام رشد طی می کند . نیاز هایی که در مراحل مختلف رشد دارد ، طرز کار کردن و جمع آوری شهد و گرده گل و بلاخره تبدیل شهد به عسل ، حداقل معلوماتی است که قبل از آغاز کار باید با آنها آشنا بود . شروع کار زنبورداری بدون این آگاهی ها معمولاً شخص را به هدف نمی‌رساند و خیلی از اوقات حتی به بیراهه می کشاند . به طوری که زنبوردار به نفع اندک معتاد می کند . چون معتقد می گردد که با زنبور عسل بیش از این کاری نمی توان کرد . و زنبور منفعت بیشتری نمی دهد . خوندن کتاب های خوب زنبورداری و سایت های به روز زنبورداری راه علاج این نا امیدی است . کتاب خواندن خیلی از رموز زندگی زنبور عسل را برای زنبور دار آشکار می کند . البته کار عملی را نباید فراموش کرد .
در بعضی از کشور ها زنبورداری به علم ه شناسی تعلق دارد و در برخی دیگر قسمتی از دامپروری است . زنبور عسل هم ه است و هم دام . بنا بر این میتوان به دسته اول یا دوم تعلق داشته باشد .

زمان خرید کندو :

بهترین زمان برای خرید جمعیت ها در شرایط ایران ( باستثنای مناطق بسیار گرم جنوبی) بهمن و اسفند ماه زمانی که زمستان گذرانی به پایان رسیده و درب کندو برای آغاز شربت تحریکی باز می کنیم تا شرایط کندو را بررسی کنند می باشد و یا فروردین ماه . در اواخر تابستان و پاییز همه جمعیت ها یک قدرت دروغی نشان می دهند چون هنوز زنبورهای بهاری و تابستانی که بزودی باید بمیرند در داخل جمعیت زنده‌اند ولی تا دی ماه از بین رفته و آنچه باقی مانده تنها زنبورهای زمستانی‌اند و قدرت حقیقی جمعیت را نشان می‌دهند. این زنبور ها تا اواسط بهار آینده زنده مانده و با زنبورهایی که در بهار متولد می‌گردند در رشد جمعیت بسیار موثر خواهند بود . بنابراین خرید جمعیت در اواخر تابستان و پاییز اصلاً صحیح نیست. در اوایل زمستان چون نمی توان درب کندو را برای بازدید و کنترل ملکه و جمعیت باز نمود تا ببینم چه چیزی را می‌خریم مناسب نمی‌باشد . در اواخر بهار و اوایل تابستان هم خرید کلنی به دلیل زمان محصول دهی زنبورداران کلنی های خوب خود را نمی‌فروشند و آنچه دست شما را می گیرد کلنی‌های نامرغوب بوده و ۸ ماه نگهداری زنبور بدون هیچ محصولی. پس بهترین زمان اواخر زمستان و فروردین ماه می‌باشد .

نکته :

فروش کلنی به تعداد قاب زنبور می باشد مثلاً کندوی ۶ قاب یا ۸ قاب و یا ۱۰ قاب و هر چه تعداد قاب ها بیشتر باشد . قیمیت کندو بالا می رود .پس موقع خرید یادتان باشد که هر قاب باید دو طرفش کامل زنبور نشسته باشد و هیچ جای خالی بدون زنبور نباشد . گاهی برخی از فروشندگان کندوی ۳ قابی را با گذاشتن ۴ قاب به هفت قاب می‌رسانند در حالی که تنها روی ۳ قاب زنبور نشسته و بقیه قاب‌ها یا خالی هستند و یا تعداد کمی زنبور رویشان نشسته‌اند و فروشنده این کندو را به اسم ۷ قاب به خریدار می‌دهند و چون اغلب خریدار‌ها تازه کارند. سرشان کلاه می‌رود. در ضمن یادتان باشد که کلنی جعبه یا کندوی سالم و بدون نشتی داشته باشد.

 وجود ملکه :

هنگام خرید علاوه بر قوی بودن جمعیت باید به این موضوع هم حتماً توجه شود که ملکه هم داشته باشد. در روزهای زمستانی کنترل ملکه در صورت ضرورت در یک روز آفتابی کمی بعد از ظهر در اغلب نقاط کشور می توان انجام داد فقط باید با احتیاط درب کندو را باز نمود و بعد از کنترل به همان حالت اولیه گذاشت تا عایق بندی که زنبور ها برای زمستان گذرانی در اطراف درب کندو انجام داده اند خراب نشود . جمعیت بی ملکه آنهم در دی ماه و بهمن ماه هیچ ارزشی به جز قیمت چوب کندو ندارد. چون جمعیت در این وقت سال نمی تواند ملکه تولید نموده و خود را نجات دهد. یکی از دلایل وجود ملکه آرام نشستن زنبور ها روی شان ها می باشد .گاهی حمله و نیش زدنشان بی ملکه بودنشان را نشان می‌دهد .

قدرت جمعیت ها :

جمعیت ها را به حداکثر قدرتشان برسانیم و سعی کنید مدت ها ( هر چه طویل تر بهتر ) آنها را در همین وضع نگه داریم. اگر ضعیف بودند ملکه شان را به موقع عوض کنیم و یا در صورت وم قاب‌هایی با لاروهایی سر بسته ولی بدون زنبور از کندوهای خیلی قوی برداشته داخل کندو های ضعیف آویزان نماییم تا تقویت شوند. اگر نتیجه نگرفتید آنها را با جمعیت های قوی متحد نماییم.

آماده سازی کندو رنبور عسل برای گذراندن زمستان

جمع کردن قاب های اضافی:

کلیه قاب های که زنبورها اشغال کرده اند را قشنگ به هم چسبانده وزنبور را به حالت فشرده درمی‌اوریم وقابهای که زنبور درآن اشغال نکرده است را جمع کرده وقسمت فضای خالی کندو را توسط یک کارتن یا تخته سوا می‌کنیم وآن فضای خالی را توسط قاب های کندو پر می‌نماییم  و در کندو را می‌بندیم.

هواگیری مناسب درکندو:

زنبور عسل را رطوبت از بین می‌برد؛ سرما زنبور عسل را از بین نمی‌برد؛ برای اینکه هوای داخل کندو تعبیه شود

در زمستان، بالای ملافه یک سوراخ به اندازه سه سانتی متر بر روی ملافه انجام می‌دهیم تا هوای آلوده و رطوبت از  کندو خارج شود.

تعویض ملکه و ادغام برای زمستان گذرانی

نوع عملیاتی که برای آماده کردن کلنی ها برای زمستان گذرانی لازم است، بستگی به شرایط آب و هوای مناطق مختلف دارد. در مناطق گرم این عملیات حداقل، در مناطق معتدله کمی بیشتر ولی در نواحی سرد زندگی کلنی های زمستان گذران بستگی به عملیات آماده سازی دارد. آماده سازی برای زمستان گذرانی باید بلافاصله بعد از برداشت عسل آغاز شود.
عده ای عقیده دارند که تعویض ملکه باید اولین اقدام باشد تا کلنی برای بهار آینده آماده گردد. درباره این که یک ملکه را تا چه حدی می توان نگهداری نمود، عقاید متفاوتی وجود دارد. با وجود این که یک ملکه می تواند ۸ – ۷ سال قدرت تخمریزی خود را حفظ کند، بعضی زنبورداران هر ساله ملکه کندوهای خود را عوض می کنند. بعضی ملکه عده ای از کلنی های خود را در پاییز و ملکه عده دیگر را در بهار سال بعد تعویض می کنند. شاید بدترین روش ها این باشد که کلنی های خودشان تعویض ملکه کنند و ملکه ها مارک دار نباشند.
در جاهایی که میزان نوش و گرده فراوان است و کلنی از نظر جمعیت توسعه سریعی دارد ملکه عمرش کوتاهتر است. ملکه جوان در پاییز با سرعت بیشتری تخمگذاری می کند و تعداد زیاد زنبورهای پاییزه بوجود می آورد. به علاوه قیمت خرید آنها در پاییز از بهار ارزان تر است. اگرچه پیدا کردن ملکه پیر در کلنی پرجمعیت کارآسانی نیست، به علاوه ممکن است ملکه به وسیله کارگران کشته شود و کلنی در زمستان از بین برود و اما اینها برای رد مزایای تعویض ملکه در پاییز دلایل مهمی نیستند.
تعویض ملکه با استفاده از استقرار سلول ملکه، به عنوان یک روش ساده و کم زحمت در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به جای این که کلنی را برای پیدا کردن و حذف ملکه پیر در پاییز جستجو کنند و پس از آن به آرامی ملکه جوان را در آن رها نمایند، یک سلول حاوی ملکه در کندو نصب می کنند این عمل باعث می شود که ملکه سابق به طور اتوماتیک حذف شود. ملکه جدید به محض خروج از سلول، ملکه قبلی کندو را می کشد و جای آن را می گیرد. بعضی ها که این روش را به کار برده اند، چندان راضی نیستند. زیرا بسیاری از ملکه ها داخل سلول ها، می میرند و ملکه هایی که موفق به خروج از سلول خود می شوند، نمی توانند ملکه قبلی را از بین ببرند. مانند تمام روش های جدید، در این روش هم مسائل ناشناخته زیاد است.

بازدید کندوها برای زمستان گذرانی زنبورعسل

بازدید کندوها برای اماده کردن کلنی‌ها برای زمستان گذرانی به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف بستگی دارد. اماده سازی کلنی ها برای زمستان گذرانی باید بلافاصله بعد از برداشت عسل در اواخر تابستان یا اوایل پاییز اغاز شود.در این بازدید باید سه عامل مورد توجه قرار گیرد.

اول:وجود ملکه جوان و شایسته در کندو و وضعیت تخمگذاری‌ان.

دوم:وضعیت جمعیت کندو.

سوم:وضعیت ذخیره زمستانی کندو.

در صورتی که کندویی دارای ملکه پیر و از کار افتاده بوده و یا کندویی بدون ملکه باشد در صورتی که زنبوردار ملکه جوان تخمگذار در اختیار داشته باشد باید ملکه پیر را حذف کرده و ملکه جوان را به ان کندو معرفی کند و در صورت نداشتن ملکه جوان چنین کندویی را در لیست کندوهای ادغامی قرار دهد.در مورد وضعیت جمعیت کندو هر گاه کندویی در اواخر تابستان کمتر از چهار قاب جمعیت داشته باشد چنین کندویی را باید ادغام کرد.با توجه به ذخیره زمستانی نحوه تغذیه باید طوری باشد که هر کندو برای یک قاب جمعیت حداقل دو کیلو عسل در اختیار داشته باشد.به عبارت دیگر یک کندوی ده قاب جمعیت باید حدود ۲۰کیلو عسل جهت زمستان گذرانی داشته باشد.

نحوه تولید عسل طبیعی توسط زنبور

برای تولید عسل طبیعی به مقدار یک کیلو گرم، حدود سه کیلو شهد لازم است که ۲۰ هزار زنبور آن را از ۴ میلیون گل جمع آوری می کنند. بنا بر سایت ویکی پدیا ، زنبورهای مزرعه مجبورند مسافتی برابر سه دور چرخیدن به دور زمین را برای تولید یک کیلو عسل طبیعی طی کنند.

مراحل تولید عسل طبیعی :

۱. زنبورهای مزرعه‌ برای جمع آوری شهد و تغذیه از گل ها، بیرون می روند. آن ها با خرطوم خود شهد موجود در گل ها را می مکند و در قسمت ویژه شکم خود که به آن معده  عسل می گویند ذخیره می کنند.

جدای از شهد ، زنبورها گرده گل هم جمع می کنند. تمام بدنشان از کرک و موهای بسیار ریز پوشیده شده و هنگامی که به روی گل ها می نشینند، گرده به کرک هایشان می چسبد. زنبورها این گرده ها را با پاهای خود جمع کرده و با پاهای عقبی آن را در سبد گرده خود جمع می‌کنند. در واقع سبد که نه، بلکه موهای بلند و کلفت تری هستند که دور تا دور بند میانی جفت پای عقبی زنبورها را پوشانده اند.

۲. پس از جمع آوری شهد تقریبا ۱۵۰ گل و پر کردن سبد با گرده ، زنبورها به کندو بر می گردند. در راه، آنزیم هایی را در شکم خود به شهد اضافه می کنند که باعث تجزیه مولکول های قند پیچیده موجود در شهد گیاهان به گلوکز و فروکتوز می شود. تمام این فرآیند تجزیه در راه بازگشت به کندو کامل می شود.

۳. وقتی زنبورهای مزرعه‌ به کندو می رسند، شهد را به زنبورهای کارگر می دهند. زنبورهای کارگر نیز آن را آنقدر می خورند و باز می گردانند که به غلظت مناسب برسد و سپس آن را در سلول های شش ضلعیِ شانِ عسل ذخیره می کنند.

۴. درب سلول ها را باز می گذارند و فرآیند تبخیر رطوبت از عسل را با به هم زدن بالهایشان روی آنها شروع می کنند.

۵. بعد از اینکه شهد خشک شد درب سلول ها را با موم میبندند. ( حالا انسان می آید و همه عسل را برای خود میبرد! )

چگونه عسل تغلیظ می شود ؟

به خاطر بال زدن سریع زنبورها آب اضافی موجود در عسل تبخیر می شود و به حدود ۱۸ درصد می رسد. جالب است بدانید که زنبور عسل هرگز نمی خوابد و اگر شما در شب بین کندوها قدم بزنید صدای وزوز زنبورها که مشغول تبخیر آب عسل و یا دهان به دهان کردن آن می باشند می شنوید. بعد از اینکه زنبور عسل ساکارز را تبدیل به فروکتوز و گلوکز کرد و عسل را هم تغلیظ کرد آن را در خانه های شش ضلعی ذخیره می کند و با لایه ای از موم نازک که ما به آن پولک می گوییم درب استوانه را پلمپ می کند تا زمانی که یا خود زنبورها عسل را بخورند و یا زنبوردار عسل را برداشت کند.
بد نیست بدانیم که در مناطقی از کشور که رطوبت موجود در هوا بسیار بالاست و نزدیک دریا هستند زنبور نمی تواند میزان آب را به مقدار مطلوب برساند و به همین دلیل این عسل ها رقیق تر هستند اما در مناطق کوهستانی و خشک زنبور به راحتی رطوبت عسل را کنترل می کند.